જમ્મુ અને કાશ્મીરના સમાજ કલ્યાણ

જમ્મુ અને કાશ્મીરનું સમાજ કલ્યાણ વિભાગ રાજ્યના નબળા અને પછાત વર્ગોના લોકોના સામાજિક અને આર્થિક વિકાસ માટે વિવિધ યોજનાઓ અમલમાં મૂકે છે. આ યોજનાઓનો હેતુ વૃદ્ધો, વિધવાઓ, દિવ્યાંગો, અનાથ બાળકો, અલ્પસંખ્યકો અને અન્ય પછાત વર્ગોને સહાય અને સમર્થન પ્રદાન કરવાનો છે.

🏛️ મુખ્ય યોજનાઓનો પરિચય 🏛️

1. સંકલિત સામાજિક સુરક્ષા યોજના (ISSS)

આ રાજ્ય સરકારની યોજના હેઠળ વૃદ્ધો (પુરુષો માટે 60 વર્ષ અને મહિલાઓ માટે 55 વર્ષથી વધુ ઉંમર), વિધવાઓ, ત્યાગી મહિલાઓ અને 40%થી વધુ દિવ્યાંગતા ધરાવતા લોકોને માસિક રૂ. 1000ની પેન્શન આપવામાં આવે છે. આ યોજના હેઠળ લાભાર્થીઓને તેમના નજીકના તહસીલ સમાજ કલ્યાણ અધિકારીના કાર્યાલયમાં અરજી કરવી પડે છે.

2. રાષ્ટ્રીય સામાજિક સહાયતા કાર્યક્રમ (NSAP)

કેન્દ્ર સરકારની આ યોજના હેઠળ નીચેના ઘટકો સામેલ છે:

• ઇન્દિરા ગાંધી રાષ્ટ્રીય વૃદ્ધ પેન્શન યોજના (IGNOAPS): 60 વર્ષથી વધુ ઉંમરના BPL શ્રેણીના લોકોને માસિક રૂ. 1000ની પેન્શન.
  
• ઇન્દિરા ગાંધી રાષ્ટ્રીય વિધવા પેન્શન યોજના (IGNWPS): 40 થી 59 વર્ષની ઉંમરના વિધવા મહિલાઓને માસિક રૂ. 1000ની પેન્શન.
  
• ઇન્દિરા ગાંધી રાષ્ટ્રીય દિવ્યાંગ પેન્શન યોજના (IGNDPS): 18 થી 59 વર્ષના 80%થી વધુ દિવ્યાંગતા ધરાવતા લોકોને માસિક રૂ. 1000ની પેન્શન.
  
• રાષ્ટ્રીય કુટુંબ લાભ યોજના (NFBS): BPL શ્રેણીના કુટુંબના મુખ્ય કમાણી કરનાર વ્યક્તિના મૃત્યુના કેસમાં રૂ. 20,000ની એકમુષ્ટ સહાય. samba.gov.in
  

3. રાજ્ય લગ્ન સહાય યોજના (SMAS)

આ યોજના હેઠળ BPL શ્રેણીની યુવતીઓને તેમના લગ્ન માટે રૂ. 50,000ની નાણાકીય સહાય આપવામાં આવે છે. આ યોજના યુવતીઓના સશક્તિકરણ અને સામાજિક સુરક્ષા માટે મહત્વપૂર્ણ છે. samba.gov.in

4. શિષ્યવૃત્તિ યોજનાઓ

સમાજ કલ્યાણ વિભાગ દ્વારા વિવિધ વર્ગોના વિદ્યાર્થીઓ માટે શિષ્યવૃત્તિઓ આપવામાં આવે છે:

• અલ્પસંખ્યક વિદ્યાર્થીઓ માટે પ્રી-મેટ્રિક અને પોસ્ટ-મેટ્રિક શિષ્યવૃત્તિ.
  
• OBC, EBC અને દિવ્યાંગ વિદ્યાર્થીઓ માટે શિષ્યવૃત્તિ.
  
• મિલિટન્સીથી અસરગ્રસ્ત વિદ્યાર્થીઓ માટે શિષ્યવૃત્તિ.
  

5. દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓ માટે સહાય

દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓને નીચેની સહાય આપવામાં આવે છે:

• મોટરાઇઝ્ડ ટ્રાઇસિકલ અને પ્રોસ્ટેટિક ઉપકરણો.
  
• 80%થી વધુ દિવ્યાંગતા ધરાવતા લોકોને માસિક પેન્શન.
  
• શિક્ષણ અને રોજગાર માટે તાલીમ કાર્યક્રમો.
  

6. અનાથ બાળકો અને મહિલાઓ માટે આશ્રય

વિભાગ દ્વારા અનાથ બાળકો અને મહિલાઓ માટે આશ્રયગૃહો ચલાવવામાં આવે છે, જેમ કે:

• બાલ આશ્રમ (Bal Ashram): અનાથ બાળકો માટે આશ્રય અને શિક્ષણ.
  
• મહિલા આશ્રમ: વિધવા અને ત્યાગી મહિલાઓ માટે રહેઠાણ અને પુનર્વસન.
  

7. પાહાડી ભાષા બોલતા લોકો માટે વિકાસ યોજના

પાહાડી ભાષા બોલતા લોકોના વિકાસ માટે રાજ્ય સરકારે 4% આરક્ષણની જાહેરાત કરી છે, જે તેમને નોકરીઓ અને શૈક્ષણિક પ્રવેશમાં લાભ આપે છે. Wikipedia

📝 અરજી પ્રક્રિયા

લાભાર્થીઓને સંબંધિત યોજનાઓ માટે તેમના નજીકના તહસીલ સમાજ કલ્યાણ અધિકારીના કાર્યાલયમાં અરજી કરવી પડે છે. અરજી સાથે જરૂરી દસ્તાવેજો, જેમ કે ઓળખપત્ર, આવક પ્રમાણપત્ર, અને અન્ય સંબંધિત દસ્તાવેજો જોડવા જરૂરી છે.

📞 વધુ માહિતી માટે સંપર્ક

• જમ્મુ અને કાશ્મીર સમાજ કલ્યાણ વિભાગની વેબસાઇટ: jksocialwelfare.nic.in
  
• માયસ્કીમ પોર્ટલ: myScheme
  

જમ્મુ અને કાશ્મીરનો સમાજ કલ્યાણ વિભાગ રાજ્યના નબળા વર્ગોના લોકોના જીવનમાં સુધારો લાવવા માટે સતત પ્રયત્નશીલ છે. આ યોજનાઓનો લાભ લઈને લોકો પોતાનું જીવન ગુણવત્તાયુક્ત બનાવી શકે છે.